Deneyimsel Oyun Terapisi
Oyunlar çocuklara günlük hayatta öğrendiklerini uygulama, ilişki kurma, sürdürme, kendini ifade etme ve kuralları tanıma gibi günlük yaşama dair pek çok beceriyi kazanma imkanı sunar. Başka bir deyişle oyunlar çocukların hayatı deneyimledikleri güvenli bir alandır. Bu nedenle de oyunlar, çocukların gelişiminde önemli yer tutar. Dr. Byron Norton ve Carol Norton tarafından geliştirilen deneyimsel oyun terapisi modelinde, çocuklar oyuncakların sembolik anlamları üzerinden kendilerini ifade eder ve böylelikle oyuna iç dünyalarını yansıtırlar. Deneyimsel oyun terapisi 2-11 yaş çocukları için da uygundur. Doğum travması ya da bağlanma sorunları dahil olmak üzere çocuğun doğumundan itibaren karşılaştığı tüm zorluklar, kaygı problemleri, fobiler, yemek/uyku problemleri, arkadaşlık ilişkileri gibi pek çok konu deneyimsel oyun terapisinin çalışma alanı içerisinde yer alır.
Dışavurumcu Sanat Terapisi
Dışavurumcu sanat terapisine göre resim, heykel, dans, yazı gibi sanatın pek çok dalı birer iyileşme aracıdır. Sanat terapisi özellikle sözlerle anlatımın zor olduğu durumlarda ya da dil becerileri henüz iç dünyasını ifade edebilecek kadar olgunlaşmamış çocuklarda, zorlamadan danışanın iç dünyasına birlikte bakmamızı sağlayan bir terapi yöntemidir.
Dışavurumcu sanat terapisinde üretilen eserler, bu bir resim ya da heykel olabilir, genel geçer inanışlarla değerlendirilmez (siyah kötüdür, bu evin bacası yok gibi); her eserin anlamını en iyi onu yaratan kişi bilir, bu kişi küçük bir çocuk olsa bile. Sanat terapisinde boyalar, kil, müzik, hikayeler birer araç olarak kullanılabilir. Sanat terapisi için herhangi bir sanatsal yeteneğe ihtiyaç yoktur, asıl olan renkler ve imgeler üzerinden iç dünyanın dışa vurulmasıdır.
Çözüm Odaklı Terapi
Çözüm odaklı terapi geleneksel terapilerden farklı olarak soruna değil, ulaşılmak istenen hedefe odaklanır. Çözüm odaklı terapi bireyin neye ihtiyacı olduğunu bildiğine inanır ve bu yolda atabileceği adımları terapist eşliğinde bulmasına yardımcı olur. Çözüm odaklı terapiler sorunun neden ve nasıl oluştuğuna değil, nasıl üstesinden gelinebileceğine odaklanır. Çözüm odaklı terapiler, küçük adımlarla başlayarak danışanın kısa sürede çözüme doğru yol almasını sağlar.
Wecshler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği (WISC-IV)
WISC-IV, Türkiye’de güvenirliği ve geçerliği kanıtlanmış Wechsler zeka testlerinin en güncelidir. Hala kullanılmakta olan ve daha çok bilinen WISC-R testi ise bu testin önceki versiyonudur. WISC-IV, 6-16 yaş arası çocuklara uygulanan; dil, sosyal beceri, görsel, işitsel dikkat, işlemleme hızı, görsel-motor organizasyon, ince motor beceri başta olmak üzere on farklı alanı değerlendiren bir testtir. WISC-IV ile çocukların bu alanlarda yaşıtlarına göre durumunu öğrenmemizi başka bir deyişle onların güçlü, desteklenmesi gereken ve gelişmesi gereken yanlarını görmemizi sağlar. Bu alanlarda yaşanan güçlükler, okul sorunlarına, öğrenme güçlüğüne ve dikkat eksikliğine dair ipuçları verir. Sonuçlar doğrultunda hazırlanan rapor ve aile görüşmesi ile çizilecek gelişim planı ile çocukların dikkati ve okul performansı artırılabilir. Gelişim planı çocuğun ihtiyacına göre kapsamlı ve uzun vadeli olabilir. Bu nedenle gelişim planına, ailelerin yanı sıra başta sorumlu öğretmen ve rehber psikolojik danışman olmak üzere okulu dahil etmek ve işbirliği içinde çalışmak oldukça önemlidir.
Uygulama yaklaşık 1.5-2 saat sürer. Bu süre çocukların hızı, motivasyonu, duygu durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. WISC-IV çocukların zekasını etiketleyen bir test değildir bu nedenle testin puan değerleri ebeveynlerle paylaşılmaz, paylaşılması etik değildir. Rakamsal değerler sadece gerekli durumlarda, ailenin izni alınarak, alanında uzman kişilerle (psikiyatrist, psikolog ya da bu alanda uzman okul psikolojik danışmanları) ile paylaşılır.
Grup Çalışmaları
Sosyal Beceri Grupları
Aileden, arkadaşlara, okul ortamından, iş hayatına, her birimiz hep ikili ilişkilerle çevreliyiz. Bu nedenle aslında günlük hayatımızda farkında olmadan en çok kullandığımız beceri sosyal becerilerimizdir. Kendini ifade edebilme, sözlü ve sözsüz mesajları anlama, soru sorabilme, ilişkileri başlatma, sürdürme ve sonlandırma önemli sosyal becerilerdendir. Sosyal beceriler, erken dönem çocukluk çağında ortaya çıkar ve zamanla gelişmeye devam eder. Bu alanlarda yaşanan zorlanmalar özgüven eksikliğine, okul sorunlarına, öfke ya da kaygı gibi duygusal sorunlara yol açabilir ve çocuklar ve gençler için hayatı oldukça zorlaştırabilir. Bu nedenle sosyal beceri eksikliği olan çocuklarda mümkün olduğunca erken müdahale önemlidir. Sosyal beceri gruplarında, terapistin sunduğu güvenli alan içerisinde çocukların kendini tanıması, duygularını ve isteklerini fark etmesi, ifade edebilmesi ve davranışlarını kontrol etme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir.
Okul Sorunlarına Yönelik Gelişim Grupları
Okuma, yazma başta olmak üzere öğrenme alanlarında zorluk yaşayan çocuklar için bireysel çalışmaların yanı sıra grup çalışmaları da yapılmaktadır. Öğrenme alanlarında Wecshler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği’ndeki (WISC-IV) alanlar esas alınır. Her çocuğun güçlü, desteklenmesi ve geliştirilmesi gereken alanları farklılık gösterebilir. Gruplarda çocukların ihtiyaç alanlarını geliştirmeye yönelik çalışmalar yapılır, ihtiyaca uygun oyunlar oynanır. Çocuklar, bu grup çalışmalarında hem her çocuğun zorlandığı bir alan olabileceğini görür hem de terapistin sağladığı uyum ortamında, diğer çocukların nelerde zorlandığını, nasıl baş ettiğini gözlemleme imkanı bulur. Böylelikle grup çalışmalarında öğrenmeyi destekleyen bilişsel gelişimin yanı sıra çocukların duygusal ve sosyal gelişimleri de desteklenir.